ستارهشناسان ناسا با استفاده از تلسکوپ فضایی خود، سیاره‌ای جدید به نام Gliese 12 b را کشف کرده‌اند که شباهت‌های شگفت‌انگیزی به زمین دارد. این سیاره که در فاصله حدود ۴۰ سال نوری از منظومه شمسی ما قرار گرفته، به دور یک ستاره کوتوله سرخ کم‌نور در صورت فلکی حوت می‌چرخد.

به گزارش سرویس نجوم آژانس خبری تکنا به نقل از بی بی سی، ویژگی‌های Gliese 12 b آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای جستجوی حیات فرازمینی تبدیل می‌کند. این سیاره به دلیل نزدیکی به ستاره میزبان خود، دارای سال مداری بسیار کوتاهی (حدود ۱۲٫۸ روز زمین) است. با این حال، ستاره Gliese 12 به طور قابل توجهی سردتر از خورشید بوده و تنها حدود یک چهارم اندازه آن است. این امر باعث می‌شود که علی‌رغم نزدیکی بسیار زیاد این سیاره به ستاره، همچنان در منطقه قابل سکونت (کمربند گولدیلاکس) قرار داشته باشد؛ ناحیه‌ای که دما در آن برای وجود آب مایع، مولکولی حیاتی برای حیات به شکل شناخته‌شده‌ی ما، مناسب است.

یکی از مهم‌ترین ابهامات باقی‌مانده در مورد قابلیت سکونت Gliese 12 b، وجود یا عدم وجود جو است. در حال حاضر، دانشمندان با قاطعیت نمی‌توانند در این مورد نظر دهند. با این وجود، نزدیکی این سیاره به زمین و شباهت ابعاد آن به سیاره ما، امیدی محتاطانه را در دل دانشمندان زنده نگه داشته است.

به گفته لریسا پالتورپ، از کالج لندن و یکی از سرپرستان این تحقیق، نزدیکی فوق‌العاده این سیاره به زمین (یکی از نزدیک‌ترین سیارات گذرنده) و قرارگیری آن در یا نزدیکی منطقه قابل سکونت، آن را به کاندیدایی ایده‌آل برای جستجوی آتی حیات تبدیل می‌کند. محققان با استفاده از روش گذر، Gliese 12 b را در زمان عبور از مقابل ستاره میزبانش شناسایی کرده‌اند. این گذرها باعث ایجاد افت‌های جزئی در نور ستاره می‌شوند که ماهواره نقشه‌بردار گذر سیارات فراخورشیدی (TESS) ناسا برای رصد آن‌ها طراحی شده است.

ابعاد مشابه زمین و دریافت تنها حدود ۸۵ درصد از تابش دریافتی ونوس از خورشید، دیگر نکات قابل توجه در مورد Gliese 12 b هستند. دمای سطحی برآورد شده برای این سیاره نیز به مراتب خنک‌تر از ونوس (۴۲ درجه سانتیگراد در مقابل ۴۶۴ درجه سانتیگراد) است. در حالی که هر دو سیاره ونوس و زمین در کمربند گولدیلاکس منظومه شمسی خود قرار دارند، ونوس به دلیل جو بسیار متراکم و اثر گلخانه‌ای شدید، به دنیایی غیرقابل سکونت با دمای سطحی بسیار بالا تبدیل شده است.

بررسی Gliese 12 b می‌تواند به دانشمندان در درک بهتر نحوه‌ی شکل‌گیری منظومه شمسی خود و همچنین دلایل تفاوت‌های اساسی بین سیارات ونوس و زمین کمک کند. با توجه به اینکه ستاره‌های کوتوله سرخ رایج‌ترین نوع ستاره در کهکشان راه شیری هستند، کشف سیاراتی شبیه به Gliese 12 b در اطراف آن‌ها می‌تواند درک ما از سیارات فراخورشیدی و پتانسیل آن‌ها برای پشتیبانی از حیات را به طور قابل توجهی گسترش دهد.

در حال حاضر، محققان قصد دارند با استفاده از روش‌های دیگری مانند اندازه‌گیری سرعت شعاعی ستاره میزبان (که تحت تاثیر گرانش سیاره در حال گردش قرار می‌گیرد)، جرم دقیق Gliese 12 b را تعیین کنند. همچنین تلاش‌هایی برای به کارگیری تلسکوپ فضایی جیمز وب جهت بررسی احتمالی جو این سیاره از طریق طیف‌سنجی عبوری در نظر گرفته شده است. این روش با اندازه‌گیری اثر جو بر نور عبوری از مقابل ستاره، امکان آشکارسازی مولکول‌های موجود در جو سیاره را فراهم می‌کند. اگرچه در مورد وجود حیات در Gliese 12 b نمی‌توان با قطعیت سخن گفت، اما کشف این سیاره زمین‌سان در فاصله‌ای نسبتا نزدیک، دانشمندان را برای ادامه‌ی کاوش‌های علمی و جستجوی نشانه‌هایی از حیات در جهان هستی هیجان‌زده کرده است.

دانشمندان ناسا با استفاده از تلسکوپ پرتو ایکس ANDRA، دریچه‌ای جدید به سوی رازهای کهکشان‌ها گشوده‌اند. آن‌ها گروهی از “سیاهچاله‌های ابربزرگ” را شناسایی کرده‌اند که رفتاری شگفت‌انگیز از خود نشان می‌دهند. این سیاهچاله‌ها، درست مانند ایستگاه فضایی “ستاره‌مرگ” در فیلم‌های جنگ ستارگان، حول محور خود می‌چرخند و جریاناتی از ذرات پرانرژی را به سمت اهداف جدید در فضا پرتاب می‌کنند.

به گزارش سرویس نجوم آژانس خبری تکنا، این کشف شگفت‌انگیز که می‌تواند درک ما از تأثیر سیاهچاله‌ها بر کهکشان‌ها و فراتر از آن را متحول کند، حاصل تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ ANDRA و آرایه پایه‌خط پایه بسیار طولانی (VLBA) است. VLBA مجموعه‌ای از ده تلسکوپ رادیویی است که به صورت رباتیک از سوکورو، نیومکزیکو هدایت می‌شوند.

تغییر جهت باورنکردنی جریانات ذرات!

بررسی داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که جریانات ذرات پرانرژی منتشر شده از ۱۶ سیاهچاله ابربزرگ مورد مطالعه، توانایی تغییر جهت تا تقریباً ۹۰ درجه را دارا هستند. دکتر فرانچسکو اوبِرتوسی، سرپرست این تیم تحقیقاتی از دانشگاه بولونیا، در بیانیه‌ای گفت: “نتایج ما نشان می‌دهد که حدود یک‌سوم از این جریانات ذرات اکنون در جهت‌هایی کاملاً متفاوت از گذشته حرکت می‌کنند. این سیاهچاله‌های ابربزرگ رفتاری چرخشی دارند و همانند ایستگاه فضایی تخیلی در جنگ ستارگان، جریانات خود را به سمت اهداف جدید نشانه‌گیری می‌کنند.” محققان با بررسی حفره‌های ایجاد شده در گاز میان‌ستاره‌ای در میلیون‌ها سال پیش، جهت‌گیری گذشته‌ی این جریانات ذرات را نیز مورد مطالعه قرار دادند. مقایسه جهت‌گیری فعلی و گذشته‌ی این جریانات نشان داد که سیاهچاله‌های ابربزرگ قادر به تغییر جهت‌گیری آن‌ها هستند.

این تغییر جهت‌گیری می‌تواند در بازه زمانی از یک میلیون سال تا چند ده میلیون سال رخ دهد. با توجه به عمر بسیار زیاد این سیاهچاله‌ها (احتمالاً بیش از ۱۰ میلیارد سال)، این بازه زمانی کوتاه تلقی می‌شود. دکتر گرت شلنبرگر، عضو این تیم تحقیقاتی و دانشمند مرکز اخترفیزیک هاروارد و اسمیتسونیان (CfA)، در توضیح این موضوع گفت: “با در نظر گرفتن قدمت بالای این سیاهچاله‌ها، تغییر جهت‌گیری قابل توجه در بازه زمانی چند میلیون سال را رویدادی سریع می‌دانیم. این پدیده را می‌توان به تغییر جهت یک ناو جنگی عظیم در عرض چند دقیقه تشبیه کرد.”

جریانات ذرات پرانرژی در سیاهچاله‌های ابربزرگ زمانی شکل می‌گیرند که این ابرغول‌های کهکشانی در میان قرص‌های برافزایشی – ابرهای مسطحی از ماده – قرار گیرند. این قرص‌ها به تدریج ماده را به درون سیاهچاله هدایت می‌کنند. با این حال، بخشی از این ماده تحت تأثیر میدان‌های مغناطیسی قدرتمند موجود در اطراف سیاهچاله به قطب‌های آن هدایت شده و با سرعتی نزدیک به سرعت نور به بیرون پرتاب می‌شود. این ذرات به صورت جفت‌های دوقلو و در جهت‌های مخالف از هر یک از قطب‌های سیاهچاله خارج می‌شوند. برخورد این جریانات با گاز داغ کهکشان‌های میزبان، مانع از سرد شدن این گاز می‌شود. سرد شدن گاز میان‌ستاره‌ای، لازمه‌ی شکل‌گیری ستارگان جدید است. بنابراین، تغییر جهت‌گیری جریانات ذرات توسط سیاهچاله‌ها می‌تواند بر روند ستاره‌زایی در کهکشان‌های میزبان آن‌ها تأثیر بگذارد.

اگرچه در حال حاضر امکان تعیین تأثیر مستقیم این جریانات بر ستارگان و سیارات پیرامون آن‌ها وجود ندارد، اما دانشمندان بر این باورند که این پدیده می‌تواند مانع از شکل‌گیری بسیاری از ستارگان و سیارات جدید در کهکشان‌ها شود. کشف شگفت‌انگیز ناسا در مورد رفتار چرخشی و پرتوهای قدرتمند سیاهچاله‌های ابربزرگ، دریچه‌ای جدید به سوی درک پیچیدگی‌های کهکشان‌ها و نقش سیاهچاله‌ها در تکامل آن‌ها می‌گشاید. برای دیدن دیگر خبرها به صفحه اخبار فناوری مراجعه کنید.